فعالیت ضد‌میکروبی اوزون و سدیم فلوراید_ کلرهگزیدین بر پوسیدگی دندان زودهنگام کودکی

مقاله نوین دندانپزشکی کودکان

فعالیت ضد‌میکروبی اوزون و سدیم فلوراید_ کلرهگزیدین بر پوسیدگی دندان زودهنگام کودکی

چکیده: پوسیدگی دندان زود هنگام کودکی( ECC) شکل بسیار مخربی از پوسیدگی دندانی محسوب می‌شود. هدف این مطالعه بررسی فعالیت اوزون(O3)و پیوند سدیم فلوراید(NaF) با کلرهگزیدین (CHX)  بر روی باکتری‌های مرتبط با ECC بود. کشت شبانه باکتری‌ها انجام شد و در مرحله نمایی، سوسپانسیونی   تنظیم شد( ۱۰^۱– ۱۰^۸ CFU/Ml). کاهش( ۱۰µL) تغلیظ از باکتری ها بر روی پلیت های آگار خون گوسفندی  اعمال می‌شود و بعد ۱۸ ساعت با O_۳ ( ۲, ۲۰, ۲۰۰, ۲۰۰۰ ppm)، درمان می شود و نیز تحلیل بهبودی CFUتقلیل فعالیت باکتریایی را تایید کرد. برای NaF- CHX، پلیت های ۹۶ خانه‌ای استریل تهیه شدند و به گروه‌های: جی یک( ۱۵۰ µL TSB)، جی دو (۲۰ µL از باکتری ها + ۲۵ µL CHX + 25 µL NaF) و جی سه (۱۵۰ µL TSB + 20µL از باکتری ها + ۵۰ µL آب). این پلیت ها با تحلیل غلظت نوری ( ۰, ۱۲, ۱۴, ۱۶, ۱۸ ساعت) تایید شدند و اطلاعات حاصل از آزمونO _۳ در معرض آزمون واریانس و توکی قرار گرفت( p< 0.05 در خصوص اطلاعات حاصله از سدیم فلوراید_ کلرهگزیدین، آزمون بونفرونی و واریانس دو طرفه( p< 0.05) مورد استفاده قرار گرفت. شماره CFU / Ml میرایی کمتر از ۳۱۰g10(99.9%)  برای تمام باکتری ها نشان داد.(اوزون   کمتر از ۲۰ ppm)، در حالی که ترکیب سدیم فلوراید- کلرهگزیدین در مقایسه با هر یک از مواد آزموده شده و گروه   گواه موثر‌تر ( p< 0.0001) بود. عوامل ضد میکروبی آزموده شده برای مهار باکتری‌های آزموده شده توانا بودند و به علاوه اوزون ظاهرا جایگزین خوبی برای کنترل پیشرفت ضایعات پوسیدگی دندان می باشد و این در حالی است که پیوند سدیم فلوراید- کلرهگزیدین با استفاده آسان و ارزان یک ضد میکروبی خوبی را نشان داد.

 کلمات کلیدی: کلرهگزیدین، پوسیدگی دندانی، سدیم فلوراید، دندانهای شیری، اوزون                                  

   مقدمه

 آکادمی پزشکی دندانپزشکی اطفال آمریکا( AAPD) پوسیدگی های زود هنگام کودکی( ECC) را مانند وجود یک یا تعداد بیشتری دندان‌های شیری پوسیده، یعنی از دست دادن دندان به علت پوسیدگی و ترمیم آن قبل از ۷۱ ماهگی، توصیف می کند. مطالعات مقادیر زیادی از باکتری استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیلوس را در پوسیدگی دندانهای شیری نشان می‌دهند اما این همیشه ممکن نیست. برای کودکان به نسبت عادی است که در سنین پایین رفتارهای مقاومتی نشان بدهند.

بیرون آوردن پوسیدگی‌های جزئی در بعضی موارد، براساس فلسفه حداقل مداخله، می‌تواند درمان انتخابی باشد. متاسفانه، در برخی کودکان، ضایعات پوسیدگی به حدی پیشرفت می‌کند که اگر کودک همکاری نکند، نیاز به درمان بی‌هوشی داریم. اندازه و شکل ضایعات ECC( پوسیدگی‌های زود هنگام کودکی)، که اغلب اجازه تطبیق ماده ترمیمی مناسب را نمی دهد، دیگر عاملان محدود کننده هستند.[۱]

بیانیه منافع: نویسندگان تصدیق می کنند که آنها منافع انجمنی و تجاری ندارند که تضاد منافع با نسخه خطی را نشان بدهد.

• فعالیت ضدمیکروبی اوزون و سدیم فلوراید- کلرهگزیدین بر پوسیدگی‌‌‌های زود هنگام کودکی

اگرچه نیاز به یافتن راهی برای درمان فوری ضایعات بیماران وجود دارد تا در نتیجه ضایعات پوسیدگی در بیماران مهار یا متوقف گردد تا اینکه همکاری و رفتار مناسب حاصل شود. مقتضیات در‌دسترس برای این هدف شامل فلوراید و کلرهگزیدین می باشد و استفاده از گاز اوزون نیز قبلا گزارش شده است.

استفاده از فلوراید در شکل های مختلف عامل اصلی در خصوص افزایش شیوع پوسیدگی در سر‌تا‌سر جهان و نیز کاهش شدت ضایعات و پیشرفت آنها است. فلوراید دارای سه ساز‌وکار اصلی کنش می باشد: ترمیم متابولیسم باکتریایی بعد از هم‌آمیزی به داخل باکتری‌هایی به شکل هیدروفلوریک(HF)، جلوگیری از دی مینزالیزسیون و هدف رمینرالیزسیون.

کلروهگذیدین عامل ضد پلاک دندانی واحد طلا است و توانایی آن به منظور پیوند بافت‌های نرم و سخت در حفره دهان کلروهگذین را قادر می‌سازد تا به مدت طولانی بعد از استفاده عمل نماید. این عنصر بسته به دوز می تواند باکتریواستاتیک یا باکتری کش باشد و به علاوه در برابر طیف وسیعی از باکتری ها از جمله گرم مثبت و گرم منفی مخالف عمل می کند.

گاز ازن در دندانپزشکی ترمیمی و ریشه درمانی آزمایش شده است و تجویز موضعی می تواند به صورت گازی از طریق یک سیستم باز یا از طریق آب بندی مکشی به عنوان یک پیش نیاز برای جلوگیری از استنشاق و عوارض جانبی صورت بگیرد. کنش اوزون به ظرفیت واکنش آن وابسته به پیوندهای دوگانه لیپیدی است و بنابراین سبب لیز دیواره باکتری و برون ریزی محتوای سلولی باکتری می شود. با ورود سلول، عنصر اوزون اکسیداسیون نوکلئیک و اسیدهای آمینه را افزایش می دهد و لیز سلولی به میزان این واکنش ها بستگی دارد. چندین سوال در خصوص اثر اوزون مبهم باقی می‌ماند، به‌عنوان تمونه: غلظت ایده آل اوزون، فرم های تجویزی و زمان ایده آل برای رسیدن به اثربخشی کامل ضد‌میکروبی. مطالعات بحث برانگیزی را در مورد باکتری استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیلوس کازئی و نیز نتایج منفی در خصوص باکتری انتروکوک فکالیس منتشر شده است و از اینرو به رغم این حقیقت که باکتری انتروکوک فکالیس به پوسیدگی دندان زود هنگام کودکی مربوط نیست، به منظور تست اثربخشی اوزون این متد باید در باکتری هایی آزمایش شود که آسیب‌پذیرتر و مقاوم‌تر تلقی می‌شوند.

با توجه به شیوع بالای پوسیدگی دندان زود هنگام کودکی(ECC) در جمعیت جهان و ناسازگاری بسیاری از بیماران در مواجهه با درمان فوری ترمیمی، نیاز به یافتن راهکار درمانی موثری وجود دارد و در ضمن این راهکار پیشرفت ضایعات پوسیدگی در دندان های شیری را مهار می‌کند. در نتیجه، قصد داریم یک عامل ضد میکروبی را بررسی کنیم که می تواند به صورت بالینی در امراض کودکان استفاده شود و به راحتی در دسترس دندانپزشک قرار گیرد. هدف این مطالعه آزمایش این فرضیه است که اوزون و پیوند بین کلرهگزیدین و سدیم فلوراید در کنش ضد میکروبی در باکتری‌های مربوط به پوسیدگی اولیه نتایج مثبتی خواهند داشت.

بیشتر بخوانید: کاربرد اوزون و مشتقات آن در دندانپزشکی

روش شناسی

شرایط رشد باکتریایی

فعالیت ضد میکروبی عوامل در برابر سویه های استاندارد میکروارگانیسم ها مورد آزمایش قرار گرفت و به دنبال آن، نمونه‌های آزمایشی باکتری استرپتوکوک موتانس(ATCC10449 سرو‌تایپ سی)، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس( ATCC4356) و انتروکوک فکالیس( V583) استفاده شد. کشت پایه در شیر بدون چربی در دمای ۸۰ درجه سانتی‌گراد ذخیره شد و ماده تلقیحی حاصل از کشت پایه در محیط کشت مایع بی‌هوازی ویلکینز- چالگنز( شرکت اکسید، شهر باسینگستوک، همپشر، انگلستان) در محیط ۵% CO_۲/ ۱۰% H_۲/ ۸۵% N_۲( محفظه بی‌هوازی کوی، شرکت Coy Laboratory Products، ان اربور، مای، ایالات متحده آمریکا) بعد از بررسی با رنگ آمیزی گرم کشت شد تا خلوص آن تایید شود. باکتری‌ها برای تحلیل کلونی مورفولوژی و تحلیل خلوص بر روی پلیت‌های گار خوندار کشت شد. مواد تلقیحی لوپ‌فول باکتری استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انتروکوک فکالیس به ۱۰ میلی محیط کشت مناسب منتقل شدند و در ۳۷ درجه سانتی‌گراد تحت شرایط بی‌هوازی کشت داده شدند. هر یک از سوسپانسیون‌های سویه میکروبی با سطح کدری محیط کشت مطابق با با تیوپ #۱ از مقیاس مک‌فارلند، برای غلظت تقریبی از سلول‌های۳ ×۱۰^۸ در هر میل سازگار شد.

تاثیر اوزون بر روی باکتری استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انتروکوک فکالیس

دو  اوزون ساز با ظرفیت تولید گازی متفاوت استفاده کردیم: OL80A(۲ and 20ppm) و OL80W( 200 e 2,000 ppm) که شرکت یانکو اینداستریز( Yanco Industries) هر دوی آنها را می سازد. این دستگاه‌ها اوزون را داخل محفظه‌ای که آن قادر به دستیابی به غلظت از۲ تا ۲,۰۰۰ ppm است.

کاشت شبانه( فاز نمایی اولیه) سه باکتری در ساسپنسیون ۱۰^۸ واحد تشکیل کلنی( #۱ استاندارد مک‌فارلند)تنظیم شد و آن با دارو‌های رقیق شده لاگ که در غلظت ۱۰^۸-۱۰^۰ واحد تشکیل کلنی پیگیری می‌شود. قبل از درمان با اوزون،۱۰µL از هر غلظت میکروب‌ها به عنوان ذراتی بر روی سطح پلیت‌های گار خوندار اعمال شد( محیط کشت میکروبی Tryptic Soy Agar با ۵ درصد خوندار). شش پلیت آماده شد همان طور که در جدول یک شرح داده شده است و سپس هر پلیت به درون محفظه‌ها مطابق با غلظت اوزون آزمایش شده به طور جداگانه‌ای قرار داده شد. زمان مواجهه در این آزمایش براساس نتایج حاصله مطالعه قبلی ۴ دقیقه بود.

این پلیت‌ها در محفظه بی‌هوازی (N_۲  5% CO_۲– ۸۵%-(۱۰% H_۲  در ۳۷ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۸ ساعت کشت شدند و بعد از این بازه زمانی، تعدادی مجموعه آزمایش شده در غلظت‌های مختلف با استفاده از کنترل مثبت( بدون درمان) به عنوان پلیت استاندارد در نظر گرفته شد. به علاوه این تحلیل‌ها در سه نسخه برابر اجرا شد.

تاثیر سدیم فلوراید( NaF) و کلرهگزیدین(  CHX) بر روی باکتری استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انتروکوک فکالیس

مواد آزمایش شده کلرهگزیدین ۰.۱۲% ( دهانشویه پرایدکس، ۳M، WA، ایالات متحده آمریکا و سدیم فلوراید ۵%( برند JT Baker، محله سنتر ولی، پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریکا) بودند. در آزمایشات قبلی، مشاهده کردیم که غلظت مواد نامبرده در بالا قادر بودند تا مانع رشد باکتریایی در شرایط آزمایش شده باشند و از اینرو تصمیم گرفتیم غلظت را تا حدی که مهار رشد باکتریایی وجود نداشته باشد کم کنیم. بدین گونه، ترجیح دادیم که موادی را با غلظت ذیل آزمایش کنیم: سدیم فلوراید (۵/ ۲.۵/ ۱.۲۵/ ۰.۶۲۵/ ۰.۳۱/ ۰.۱۵/ ۰.۰۷/ ۰.۰۳) و کلرهگزیدین(۰.۰۰۰۴/ ۰,۰۰۰۲/ ۰,۰۰۰۱/۰,۰۰۰۰۵/ ۰,۰۰۰۰۲۵/ ۰,۰۰۰۰۱۲/ ۰,۰۰۰۰۶). تمام غلظت‌های این مواد به طور جداگانه و باهم با استفاده از متد آمیختن که به عنوان چک‌برد شناخته می‌شود آزمایش می‌شود.

جدول یک. شرح هر پلیت.

پلیت	مواد تلقیحی	غلظت اوزون
کنترل منفی	نه	بدون درمان
کنترل مثبت	بله	بدون درمان
آزمونی	بله	۲ppm
آزمونی	بله	۲۰ppm
آزمونی	بله	۲۰۰ppm
آزموتی	بله	۲,۰۰۰ppm

پلیت‌های  96 خانه استریلی فراهم شدند بطوریکه هریک از خانه‌ها شامل ولوم نهایی ۲۲۰µL است و ستون‌هایی در شمار‌های ۱-۸( سدیم فلوراید) و ردیف‌هایی  در حروف “ای” از طریق “گ” ( کلرهگزیدین) توزیع می‌شود. ساختار  این خانه‌ها بودند:

الف) خانه‌های آزمونی: ۱۵۰µL TSB، ۲۰ µL از باکتری ۱۰^۶ UFC/mL، ۲۵µL کلرهگزیدین و ۲۵µLسدیم فلوراید.

ب) کنترل باکتریایی: ۱۵۰ µL TSB، ۲۰ µL از باکتری ۱۰^۶UFC/mL، ۵۰ µL آب مقطر استریل.

پ) کنترل متوسط( TSB): ۱۵۰ µL TSB + ۷۰ µL آب مقطر استریل.

بعد از آماده‌سازی میکروپلیت، چگالی بصری( ƛ۶۱۰ nM) از نمونه‌ها تایید شد( T= 0 ساعت) و این در حالی است که از Vmax kinrtic میکروپلیت ریدر/ سافت مز پرو۳.۱استفاده شد( سانی‌ویل، کالیفرنیا، ایالات متحده). تحلیل چگالی بصری در زمان‌های زیر انجام شد: ۱۲ ساعت، ۱۴ ساعت، ۱۶ ساعت و ۱۸ ساعت. پلیت‌ها را تمام مدت دوره آزمایش در محفظه و دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد نگه داشتیم. یک اپراتور واحد این مطالعه را در سه نسخه برابر انجام داد.

تحلیل آماری

تحلیل فعالیت اوزون، میانگین و انحراف معیار داده محاسبه شد و سپس تحلیل واریانس( ANOVA) اعمال شد. تحلیل آماری بین میانگین وجود داشت و بنابراین آزمایش توکی برای سنجش تفاوت‌های آماری هریک از شاخص های آنها و  برهم کنش‌ها استفاده شد.

برای آزمایشهایی با سدیم فلوراید و کلرهگزیدین، داده‌هایی برای تحلیل واریانس دو عامل( دو-سویه ANOVA) و سپس تصحیح  بونفرونی برای مقایسه‌های چندگانه انجام شد. در هر دو تست، تحلیل آماری مانع  نوعی از باکتری‌ها شد و این تحلیل‌ها  با بسته‌های آماری برای همگین شناسی انجام شد( SPSS، نسخه ۲۰.۰، ایالات متحده آمریکا)

نتایج

شکل یک، دو و سه مهار رشد میکروبی بر روی مقیاس لگاریتمی بعد از درمان غلظت‌های متفاوت اوزون را نشان می دهد. داده‌ها الگوی مشابهی از مهار  کنندگی برای این سه باکتری آزمایش شده نشان می‌دهند. باکتری  لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس(شکل دو) و انتروکوک فکالیس(شکل سه)، زمانی که این دو باکتری در معرض استعمال ۲ppm از اوزون قرار می‌گیرند، مقاوت اندکی از این میکروارگانیسم‌ها به گاز در غلظت کمتر از ۲۰ppm نشان داد و مهارکنندگی بزرگتر از ۳۱۰g_۱۰( ۹۹.۹% kill) (P>0.01) برای تمام سه باکتری بود.

• فعالیت ضد میکروبی اوزون و سدیم فلوراید-کلرهگزیدین بر روی پوسیدگی‌های زود هنگام دوران کودکی

 فعالیت ضد‌میکروبی سدیم فلوراید- کلرهگزیدین

جدول شماره دو تاثیر هر آنتی بیوتیکی در هر یک از باکتری‌ها را در مقایسه با گروه آزمایشی نشان می‌دهد( چگالی بصری” خط مبنا” برای هر یک از گونه‌های باکتریایی). تمام این آنتی بیوتیک‌های آزمایش شده بر روی باکتری اسپرتکوک موتانس در مقایسه با دیگر میکروارگانیسم‌ها بهتر عمل می‌کنند. زمانی که آنها باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انتروکوک فکالیس را مقایسه کردند، گرایش ضعیفی وجود داشت تا اثر مطلوب‌تری از لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس ببیند و نیز زمانی که به طور جداگانه در معرض درمان با سدیم فلوراید و کلرهگزیدین قرار گرفتند، با وجود این هیج تفاوتی برای سدیم فلوراید- کلرهگزیدین وجود نداشت.

           

• شیامین ام، کاردوسو ام، آستورگا اف، آرنولد آر، پیمنتا لا، ویرا رس.

جدول تحلیل اثر هر آنتی بیوتیک و ترکیب سدیم فلوراید- کلرهگزیدین، با نوعی از باکتری، نشان می‎‌دهد. دو ماده زمانی در مهار رشد باکتریایی برای سه باکتری آزمایش شده موثر بودند که با گروه آزمایشی( p<0.001) مقایسه شدند. بر روی باکتری انترکوک فکالیس، تفاوتی بین کلرهگزیدین و کنترل وجود نداشت و نیز می توان اذعان داشت که سدیم فلوراید و سدیم فلوراید- کلرهگزیدین از کنترل و کلرهگزیدین بهتر بودند و به علاوه بین سدیم فلوراید- کلرهگزیدین یا سدیم فلوراید تفاوتی وجود نداشت. در این آزمایش   برای برای لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، تمام آنتی بیوتیک‌ها از کنترل بهتر بودند: سدیم فلوراید- کلرهگزیدین از هر ماده آزمایش شده ای بهتر بود و نیز تفاوتی بین کلرهگزیدین یا سدیم فلوراید وجود نداشت. در خصوص باکتری استرپتوکوک موتانس، سدیم فلوراید- کلرهگزیدین از هر ماده دیگر آزمایش شده و گروه کنترل موثرتر بود و می توان اضافه کرد که سدیم از کلرهگریدین بهتر بود و کلر هکزیدین از گروه کنترل بهتر بود.

مباحثه

این مطالعه با هدف تشخیص عامل ضد میکروبی توانا برای مهار یا توقف پوسیدگی های ECC توسعه یافته است و این امر زمانی ممکن است که رفتار و همکاری مناسب بیمار به منظور اجازه در خصوص مراقبت دهانی و دندانی روزانه حاصل شود.

جدول ۲: تاثیر ضد‌ میکروبها در چگالی نوری رشد باکتریایی

ضد میکروبها	باکتریها	تفاوت میانگین چگالی نوری در مقایسه با کنترل	مقدار احتمال
کلرهگزیدین	انترکوک فکالیس لاکتوباسیلوس اسیدئفیلوس استرپتوکوک موتانس	۰.۰۰۲ -۰.۰۴۹ -۰.۰۳۸	۰.۰۸۹a ۰.۰۲۸b <0.001c
سدیم فلوراید	انترکوک فکالیس لاکتوباسیلوس اسیدئفیلوس استرپتوکوک موتانس	-۰.۱۱۰ -۰.۰۶۵ -۰.۲۰۶	۰.۰۸۸a <0.001b <0.001c
کلرهگزیدین+ سدیم فلوراید	انترکوک فکالیس لاکتوباسیلوس اسیدئفیلوس استرپتوکوک موتانس	-۰.۰۹۳ -۰.۱۱۵ -۰,۲۹۲	۰.۳۲۶a <0.001b <0.001c

کلرهگزیدین(CHX)، سدیم فلوراید(NaF). مقدار احتمال به آزمون تعامل بین تاثیر آنتی بیوتیک و باکتری ها در مقایسه با گروه‌‌های ذیل اشاره می‌کند: الف: انترکوک فکالیس لاکتوباسیلوس اسیدئفیلوس، ب: لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و استرپتکوک موتانس.

Cl: فاصله اطمینان، NS: بی معنی، *: p< 0.05

**: p< 0.01, ***: P< 0.001.

جدول شماره ۴: تاثیر کلرهگزیدین، سدیم فلوراید و سدیم فلوراید- کلرهگزیدین بر استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انترکوک فکالیس

• فعالیت ضد‌‌میکروبی اوزون و سدیم فلوراید_ کلرهگزیدین بر روی پوسیدگی‌هایزودهنگام کودکی

بر طبق مطالعات انجام شده از آنجایی که تمام مواد آزمایش شده فعالیت ضد‌‌‌‌میکروبی را نشان داده است، فرضیه مذکور تایید شد. اوزون اکسید‌‌‌کننده قوی دیواره‌‌‌‌‌‌‌‌های سلولی و غشاء سیتوپلاسمی باکتری‌‌ها محسوب می‌‌شود و نیز عامل ضد‌‌‌قارچ، ضد‌ویروس و ضد باکتری قدرتمندی است. مهم است خاطر نشان کردن این نکته که این گفته براساس استفاده از اوزون در خون و نه جذب گاز اوزون در میکروفیلم است و این دستاورد مشترکی در نوشته‌‌های علمی حوزه دهان و دندان است و نیز کاربرد و تاثیر اوزون سیستمیک حل شده در جریان خون را نتیجه‌‌گیری می‌کند. مقالات مذکور به شرح کاربرد‎‌ها و نیز ساز و کار کنش اوزون حل شده در خون می پردازند و با این وجود اشاره ای به اثر اوزون در حفره دهان نشده است. بنابراین توانایی واقعی اوزون برای کشتن باکتری‌‌های پوسیدگی زا هنوز بررسی نشده است.

بیشتر بخوانید: تاثیرات اوزون بر جذب فلوراید در مینای دندان

از سه سویه باکتریایی بکار رفته در این مطالعه، دو تا از آنها برای نشان دادن باکتریهای بیماری‌‌‌‌زای موجود در ECC(استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس) انتخاب شدند و البته باکتری انتروکوک فکالیس در برابر آنتی بیوتیک‌‌ها مقاوم است. نتایج نشان داده است که به کارگیری اوزون در محیط آزمایشگاهی از رشد تمام سویه‌‌های باکتریایی کاملا جلوگیری کرد.

استفاده از محیط کشت بلود آگار گوسفندی به منظور کشت باکتریایی در ظرف کشت سلول رویه‌ای معمولی در میکروبیولوژی محسوب می‌‌‌‌شود که شامل ارزیابی اثرات ضد‌‌‌‌‌باکتریایی مواد مختلفی چون اوزون است. در حالی که آن از شیوه مشابهی استفاده می کنند، مطالعه آزمایشگاهی کاهش توانایی زیستی باکتری اشریشا کلی و لیستریا بی‌‌‌‌گناه را تحت استعمال اوزون( ۲ppm/ 4 ساعت) آشکار کرد.  مطالعه دیگری نشان داد که ترکیب ۲۰میلی گرم اوزون به اضافه اکسیژن ( ۱% O_۳/ ۹۹% O_۲) با یکبار استفاده به مدت ۵ دقیقه می‌‌تواند به طور موثری از رشد باکتریایی انترکوک فکالیس، استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشا کلی جلوگیری کند. در تمام مطالعات نامبرده، باکتری‌‌‌‌‌‌ها روی آگار در محیط‌‌های کشت و نیز در ظروف کشت سلولی کشت می‌شوند و هر دو مطالعه آگار را به عنوان محیط کشت برای سنجش تاثیر اوزون در نظر گرفتند. این مطالعه موفقیت در به کارگیری اوزون به مدت ۴ دقیقه در تمام سه باکتری آزمایش شده را نشان داد. تاکید کردن به اینکه هر دو مولد( OL80 و OL80W) درون محفظه‌‌‌‌ها گاز تولید می کنند به جا است و دستیابی غلظت نهایی مطلوب حدود ۲۰ دقیقه، یعنی اضافه کردن ۴ دقیقه بیشتر به غلظت مورد نظر، زمان می برد. پولب دورو و همکاران بعد از به کارگیری اوزون به مدت ۸۰ ثانیه تاثیرات ضد‌‌‌‌‌‌میکروبی آن بر میکروب استرپتوکوک موتانس را نشان دادند و نیز مطالعات دیگری را بر روی باکتری‌‌های مختلف پیشنهاد کردند. استرلا و همکاران در مورد مهار رشد باکتری استرپتوکوک موتانس، لاکتو باسیلوس کازئی و آکتینمیکس ناسلونی مورد استفاده در آب اوزونی نتایج رضایت بخشی را گزارش دادند اما در این باب نویسندگان محدودیت فراهم کردن گار اوزون از تجهیزات استفاده شده را گزارش دادند. پولی دورو و همکاران به مهار کاملی از رشد باکتری استرپتوکوک موتانس بعد از یک دقیقه به کارگیری حتی بعد از پایان ۸ هفته دست یافتند و با این وجود، این روش تاثیر محدودی بر باکتری لاکتوباسیلوس کازئی نشان داد. همس و همکاران محدودیت استفاده از گاز اوزون را گزارش دادند و با اینحال آنها تاثیر مثبتی نشان دادند که بر روی باکتری پلاکتونیک با آب اوزونی بعد از ۴ دقیقه داشته است. در تحقیق فعلی، همان طور که بیشتر مطالعات اوزون ساز را به منظور استفاده آزمایشگاهی آزمایش کردند، بر این باور بودیم که نیاز به یافتن تجهیزات برای استفاده بالینی احساس می‌‌شود.

برای این روش که مرگ باکتریایی را ارزیابی می‌‌‌‌‌‌کند تا کارآمد تلقی شود، انتظار می‌‌رفت که با کمترین میزان ۳log_۱۰ (۹۹%) در تعداد باکتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های‌‌ کشف شده کاهش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند . با استفاده از این پارامتر ، غلظت اولیه این سه باکتری را سنجیدیم، در این زمان کشتن لگاریتمی (به اندازه) تقریبا کمتر از ۳l0g_۱۰ به جز لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انترکوک فکالیس را در شرایط آزمایشگاهی مشاهده کردیم که در معرض استعمال ۲ppm از اوزون قرار گرفته بودند. این مقاومت اندکی از این میکروارگانیسم‌‌‌‌‌‌‌ها را به گاز پیشنهاد می‌‌کند و با این وجود تا زمانی که تجهیزات در دسترس باشند و روش‌‌های استفاده شده و اثبات شده در نوشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های علمی از غلظت بالای ۲.۰۰۰ استفاده کنند نمی‌‌توان نتایج را تغییر داد. تحت شرایط آزمایشگاهی که در این پژوهش آزمایش شد، نتایج مهار کاملی از تمام سه باکتری نشان می دهد و طبق این نتایج این باکتری‌‌‌‌‌‌‌ها از غلظت > 20ppm استفاده می‌‌کنند.

• شیمینز ام، کاردوسو ام، استورگا اف، آرنولد آر، پیمنتا لا، ویریا آرس

 مطالعات دیگری را به جهت آزمایش میزان تاثیر اوزون تحت شرایط بالینی  و با دوزهای پایین‌‌تر گازی پیشنهاد می‌‌‌کنیم. داده‌‌‌‌‌‌های کنونی تاثیر اوزون ضد‌‌‌‌‌‌میکروبی را بر روی باکتری انترکوک فکالیس نشان می‌دهد و به علاوه مورد مذکور همسو با پژوهش دیگری است و این پژوهش به نتایج مشابهی دست یافت و شایان ذکر اینکه این نتایج مشابه استفاده از اوزون در مایع( حباب اوزونی) است و مورد مذکور حاکی از این است که محلول تاثیر ضد‌‌‌‌‌باکتری بر انترکوک فکالیس در سطح پلانکتونی دارد و مخلوط شده در مایع است. نقایوشی و دیگران نیز میزان حساسیت باکتری انترکوک فکالیس را نسبت به اوزون نشان دادند که مولفان در محیط برون تنی تاثیر آب اوزونی را بر روی باکتری انترکوک فکالیس و استرپتوکوک موتانس بررسی کردند و نیز کشندگی سلولی در فیبروبلاست ماوسی را تایید می‌‌‌‌کند. آنها نتیجه گرفتند که آب اوزونی تاثیر مطلوبی دارد و کشندگی سلولی کمتری دارد. باکتری انترکوک فکالیس به ECC مربوط نیست اما برای این پژوهش انتخاب شد برای این که این باکتری در متون علمی به عنوان عنصر پایدارتری در مقابل فعالیت عامل‌‌های ضد‌‌‌‌میکروبی شرح داده شده است. تفاوت اصلی میان پژوهش ما و دیگر پژوهش‌‌‌‌‌‌ها اوزون ساز مورد استفاده و روش‌‌ به کارگیری است.

اوزون گازی و مایع( هر دو) گزارش داده شدند که تاثیرات ضد‌‌میکروبی را به کار می‌بند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ند و مایع حاصله از اوزون عامل گندزدا توانمندی است و کشندگی سلولی کمتری نسبت به اوزون گازی دارد. شواهد زیادی حاکی از این است که سیستم ریوی به اوزون بسیار حساس است و این گاز نباید استنشاق شود. مایع پوششی دستگاه تنفسی متشکل از لایه آبکی و بسیار نازکی است و این لایه حاوی میزان کمی از آنتی اکسیدان است که سلول مخاطی بسیار آسیب‌‌‌پذیری برای اکسیداسیون ایجاد می‌‌‌کند. تاثیرات ثانویه شناخته‌‌‌‌‌‌‌شده آبریزش و سوزش تنفسی فوقانی، ورم مخاط بینی، سرفه، سردرد، حالت تهوع گاه و بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گاه و استفراغ هستند. کشندگی سلولی زمانی کمتر مرتبط است که آن گاز اوزون را به درون دندان های پوسیده از طریق سیستم ساکشن بسته به عنوان پیش نیاز برای استنشاق به کار‌‌برد.

تجهیزات تولید اوزون اکسیژن را به اوزون تبدیل می‌‌کنند و آن از طریق سیستم متشکل از هندپیس مجهز به کاپ سیلیکونی انتقال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. این امر متضمن رابطه نزدیکی میان کاپ سیلیکونی و ناحیه کرم خورده است بطوریکه اوزون آزاد نمی‌‌‌‌شود. در تست‌های پیشین با اوزون سازهای تجاری سازی شده، دستیابی به آب بندی ایده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آل که قادر به ابداع لایه‌‌های غیر‌‌قابل نفوذی یا به اصطلاح تاثیرات خلاء است غیرممکن نیست. در نتیجه، تصمیم گرفتیم تا از ابزاری استفاده کنیم که در محفظه ها اوزون تولید کند. بنابراین، از نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می‌‌‌‌‌کنیم که نیاز به پیشرفت تجهیزات برای استفاده بالینی  به ویژه با سره‌‌‌های سیلیکونی وجود دارد که به درون دندان‌‌های شیری می‌‌خورد.

اظلاعات حاصل از این بررسی، همراه با مطالعات آزمایشگاهی دیگر ذکر شده در اینجا، نشان می‌‌دهد که استفاده از گاز اوزون می‌‌‌تواند جایگزینی برای عفونت‌‌های ایجاد شده به وسیله باکتری استرپتوکوک موتانس و انترکوک فکالیس باشد. با این وجود، نیاز به آزمایشات دیگر برای زیست لایه‌‌های باکتریایی و پژوهش‌‌های بالینی با کنترل مناسب و سایز نمونه کافی برای درستی این تکنیک وجود دارد.

فعالیت ضد‌میکروبی سدیم فلوراید- کلرهگزیدین بر روی گونه‌‌های پلانکتونی عوامل بیماری زای دهانی و دندانی با آزمایش Mic( کمترین غلظت مهار کنندگی) سنجیده می‌شود. اگرچه سدیم فلوراید و کلرهگزیدین فعالیت ضد‌‌‌‌‌‌‌میکروبی در مقابل تمام باکتری های آزمایش شده را نشان داد، نتایج Mic نشان داد که ترکیب سدیم فلوراید با کلرهگزیدین نسبت به عوامل آزمایش شده موثرتر است. هر دو مواد فعالیت ضد‌‌‌‌میکروبی را به تنهایی در میکروارگانیسم‌‌های آزمایش شده مطرح کرد اما امکان پذیر نیست که تاثیر سدیم فلوراید را با کلرهگزیدین مقایسه کنیم. کلرهگزیدین(CHX) یکی از پر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاربرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین عوامل ضد‌‌‌‌‌‌میکروبی خوراکی است و در ترکیب‌‌‌‌های مختلف در دسترس است. این ماده به جهت داشتن ماهیت خوب شناخته شده است و در غلظت‌‌های بالا (۱۲ درصد یا بالاتر) ضد‌‌باکتری است در حالی که موجب آسیب مرگبار به غشای باکتری می‌شود. کلرهگزیدین به عنوان عامل پادپژک و ورم لثه مانند استاندارد طلایی باقی می‌‌ماند و با اینحال استفاده آن به عنوان عامل ضد‌‌‌پوسیدگی به ویژه در محل ضایعه ایجاد شده براساس یافته‌‌های بالینی ناتمام بحث برانگیز تلقی می‌‌‌‌‌شود. در حضور سدیم لوریل سولفات که رایجترین روکنشگر در خمیر دندان‌‌‌‌ها است، کلرهگزیدین کارآیی کاهش یافته‌ای  به سبب واکنش‌‌‌‌‌‌های کتیونی و آنیونی دارد. از آنجایی که هدف این پژوهش پیشنهاد موادی است که در توقف پوسیدگی‌‌‌‌‌های زودهنگام کودکی موثر است، محلول آزمایش شده( سدیم فلوراید- کلرهگزیدین) با شروع از ترکیبات خالص موجود در بازار بدون افزودن هر ماده

• شیمینز ام، کاردوسو ام، استورگا اف، آرنولد آر، پیمنتا لا، ویریا آرس

دیگری فرموله شد. تحت شرایط آزمایشی، نتایج ما مشابه نتایج حاصله در متون رسمی است که تاثیرگذاری‌‌‌‌‌شان در کاهش تعداد استرپتوکوک موتانس بر روی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انترکوک فکالیس ثابت شده است.

در این مطالعه، فلوراید در شکل‌های سدیم فلوراید یه کار برده شد و تحت شرایط آزمایشگاهی، سدیم فلوراید بر روی تمام باکتری‌‌های آزمایش شده تاثیر ضد‌‌میکروبی رضایت‌‌‌بخشی داشت. گزارشاتی از فعالیت ضد‌‌میکروبی مستقیم علیه باکتری‌‌‌‌‌‌‌های پوسیدگی زا وجود دارد. به علاوه  در حضور اسید خارج سلولی به داخل سلول‌‌های باکتریایی جایی که آن به درون H⁺ و F^-۳۳ تفکیک میشود. اسیدی شدن زیاد سیتوپلاسم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند ساز‌ و کار انتقال گلوکز به داخل سلول را مهار کند. این ساز و کارها در کشت سلولی نشان داده شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند اما شواهدی از تاثیر ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی فلوراید به صورت بالینی چشم نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خورد. اثبات شده است که فلوراید قادر به مهار یا حتی تغییر آغازش و پیشرفت پوسیدگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دندانی است و در نتیجه در شرایط بالینی گه در آن برای توقف پوسیدگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زود هنگام کودکی(ECC) نیاز به درمان ضروری و موثر وجود دارد، استفاده از سدیم فلوراید و کلر هگزیدین جایگزین خوبی به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد.

اطلاعات حاصله در این پژوهش بیانگر این است که در هنگام حضور سدیم فلوراید و کلرهگزیدین، تاثیر افزاینده ای وجود دارد. این امر بیانگر این حقیقت است که تحت شرایط پژوهشی، هر دو ماده فقط تاثیرات ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی را نشان دادند اما زمانی نتایج بهتری را نشان دادند که در ترکیب استفاده شدند. یافته‌‌‌‌‌‌‌‌های مذکور با یافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گزارش شده از سوی مولفانی تایید شد که در محیط آزمایشگاهی ترکیب سدیم فلوراید- کلرهگزیدین بر روی استرپتوکوک موتانس و استرپتوکوک را آزمایش می‌‌کنند و اضافه بر این افزایش قابل توجهی در تاثیرگذاری ضدمیکروبی این محلول یافتند. فایده این ارتباط به وزن مولکولی کم فلورایدسیون، که به آن اجازه می‌‌‌دهد تا به موقعیت های قابل دسترس برای کلرهگزیدین دست پیدا کند، مانند پوسیدگی‌‌های آغازین نسبت داده می‌‌‌‌‌‌شود. علاوه بر این غلظت‌‌‌‌‌‌های بسیار بالا از کلرهگزیدین برای ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی پایا بر تجمع باکتریایی بر روی سطوح ریشه‌‌‌‌‌‌‌‌ای ضروری به نظر می‌‌‌‌‌‌‌رسد. در نتیجه، به استثنای تعداد محدودی پاتوژن از قبیل استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انترکوک فکالیس، بیشتر میکرو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گانیسم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دهانی بومی خوش‌‌‌‌‌‌خیم یا سودمند هستند. از این رو استفاده از غلظت‌‌‌‌های بالا هر ماده ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی می تواند برای میزبان مضر باشد.

تاثیر ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌باکتری سدیم فلوراید-کلرهگزیدین  در استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس نشان داده شده در این پژوهش فایده ترکیب این دو ماده را برای مهار پیشرفت پوسیدگی‌‌‌های دندانی تشدید می‌‌‌‌‌‌‌کند. به طور کلی، هدف از ارتباط اهداف سدیم فلوراید- کلرهگزیدین به دست آوردن مهار تکثیر باکتریایی( کلرهگزیدین) با پوسیدگی‌های ایجاد شده معکوس سر‌‌‌و‌‌‌کار دارد. از این رو، این پژوهش بیانگر این است که ترکیب ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروب‌‌‌‌‌‌‌‌ها با سازوکارهای ضد‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی متفاوت راهبرد درمان موثرتری را برخلاف پاتوژن‌‌‌‌‌‌های وابسته به پوسیدگی‌‌‌‌‌های شدید دوران کودکی لحاظ می‌کند.

نتیجه

عوامل ضد‌‌میکروبی آزمایش شده قادر به مهار استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و انترکوک فکالیس بودند. تکنیک استفاده از گاز اوزون ظاهرا جایگزین خوبی برای مهار پیشرفت ضایعات پوسیده در کودکان است. با اینحال ، نیاز به پیشرفت مولد مناسب برای استفاده بالینی برجا می‌‌‌‌‌‌‌‌ماند، تجمع سدیم فلوراید- کلرهگزیدین نشان داده شده است تا عامل ضد‌‌‌میکروبی خوب با روش به کارگیری آسان و کارایی بالینی سریع‌‌‌‌‌‌‌‌تری باشد. پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیشتری به منظور تایید این نتایج و پیشرفت دستورالعمل‌‌‌‌‌‌ها برای استفاده از چنین محصولاتی انجام شد و هدف این امر  جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی‌‌‌‌‌‌های شدید دوران کودکی است.

تقدیر

این پژوهش از سوی سازمان فدرال برزیلی برای حمایت و ارزیابی تحصیلات تکمیلی( CAPES)#1342- 12- 6 تایید شد. سرمایه‌‌‌گذاران نقشی در طرح تحقیق، جمع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آوری داده  و تحلیل، تصمیم‌‌گیری برای نشر یا آماده‌‌‌‌‌سازی نسخه‌‌های خطی نداشتند.

منابع

1. آکادمی پزشکی آمریکا. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا. سیاست درمورد پوسیدگی‌‌‌‌‌های زودهنگام کودکی: طبقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی‌‌‌ها، نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و راهبرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیرانه. Ref Man. 2014، ۳۷(۶): ۵۰- ۲.
2. اورهان آل، اوز فت، اوزکلیک بی، اورهان کا، پژوهش مقایسه‌‌‌ای میکروب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی و بالینی مربوط به درمان ضایعات عمیق پوسیده در دندان‌‌‌‌های شیری و دندان‌‌‌‌های آسیابی جوان دایمی. پژوهش‌‌‌‌های دهانی و دندانی بالینی. ۲۰۰۸، ۱۲(۴): ۳۶۹- ۷۸.  Doi: 10. 1007/ اس ۰۰۷۸۴- ۰۰۸- ۰۲۰۸- ۶.
3. فیترستون جی‌دی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بی. چالش تجویز فلوراید، کلرهگزیدین و زالیتول. سلامت دهان و دندان BMC. 2006، ۶ ساپول ۱.اس ۸. Doi: 10.1186/ اس ۰۳۰۰- ۱۴۷۲- ۶۸۳۱- ۶- اس ۱- اس ۸.
4. مارش پی‌‌دی. مهار زیست‌‌‌‌‌‌‌‌لایه های دهانی با ضد‌‌‌‌‌‌میکروب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها. ژورنال دندانی ۲۱۰، ۳۸ ساپل ۱: اس ۱۱- ۵. Doi: 10. 1016/ اس ۰۳۰۰- ۵۷۱۲(۱۰) ۷۰۰۰۵- ۱.
5. استرلا سی، استرلا سیآ‌‌آر، دکورکیو دی‌‌‌‌‌‌آ، هولاندا ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سی، سیلوا جا. تاثیر ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی آب اوزونی، اوزون گازی، سدیم هیپوکلریت و کلر هگزیدین در کانال‌های ریشه آلوده انسان. Int Endod j. 2007، ۴۰(۲): ۵۸- ۹۳. Doi: 10.11111/ جی. ۱۳۶۵- ۲۵۹۱. ۲۰۰۶. ۰۱۱۸۵. ایکس.
6. آتیه بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اس، دیبو سا، هاباک اس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ان. ووند کلینسینگ، ضدعفونی‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌های معمولی و بهبود زخم. ژورنال Int Wound. 2009، ۶(۶): ۴۲۰_۳۰. Doi: 10.111/ جی. ۱۷۴۲- ۴۸۱ایکس. ۲۰۰۹. ۰۰۶۳۹. ایکس.
7. جانسون ای، کلیسون آر، دیجکن جی‌‌‌‌دبلیو‌‌وی. تاثیر ضد‌‌‌میکروبی اوزون بر روی گونه‌‌‌‌‌های باکتریایی پوسیدگی زا. ژوذنال دهانی و دندانی. ۲۰۰۹، ۳۷(۶): ۴۴۹_ ۵۳. Doi: 10. 1016/ j.jdent. 2009.02.004.
8. سادات الله اس، محمد ان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اچ، رضاک فا، تاثیر ضد‌‌‌میکروبی ۱ppm آب اوزونی بر میکروارگانیسم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ضد‌‌میکروبی جرم دندانی ۲۴ ساعته در محل. Braz Oral Rs. 2012، ۲۶(۲): ۱۲۶- ۳۱. Doi: 10. 1590/ اس ۱۸۰۶- ۸۳۲۴۲۰۱۲۰۰۰۲۰۰۰۰۷.
9. والی ای. الهیلای گ، اید ام، عمر وا، الرافی اس. تاثیرضد‌‌‌میکروبی آب اوزونی، کلرهگزیدین و سدیم هیپوکلریت برخلاف زیست لایه های منفرد باکتری انترکوک فکالیس و قارچ کاندیدا آلبیکانس. Egypt J Med Microbiol. 2008، ۱۷(۳): ۴۱۹- ۲۸.
10. همس آر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اس. گولابیوالا کا، ان‌‌‌‌‌گ ی- ال. ردی د. اسپرات دا. سنجش آزمایشگاهی توانایی اوزون برای کشتن سویه انترکوک فکالیس. Int Endod J. 2005، ۳۸(۱). ۲۲- ۹. Doi: 10.1111/ جی. ۱۳۶۵- ۲۵۹۱. ۲۰۰۴. ۰۰۸۹۱. ایکس
11. آرنولد آر آر، وی اچ اچ، سیمونس ای، تالوری پ، بارو دارا، کالاچاندرا اس. فعالیت ضد‌‌‌‌میکروبی و ویژگی‌‌‌‌‌های نشر محلی دی‌‌‌استات کلرهگزیدین که طی ماتریس کوپلیمری دهانی، استات وینیل اتیلن پر می‌‌‌شود. J Biomed Mater. Res B Appl Biomater.. 2008، ۸۶(۲): ۵۰۶_ ۱۳. doi: 10.1002/ jbm.b. 31049.
12. گومس بپ، فارز سی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سی، ویانا ام‌‌ای، بربر وب، تکشیرا فب، سوزا- فیلهو فج. فعالیت ضد‌‌‌‌‌میکروبی آزمایشگاهی غلظت‌‌‌های معدود سدیم هیپوکلریت و کلرهگزیدین گلوکونات در حذف انترکوک فکالیس. Int Endod J. 2001، ۳۴(۶): ۴۲۴- ۸.  Doi: 10.1046/ جی . ۱۳۶۵- ۲۵۹۱. ۲۰۰۱. ۰۰۴۱۰. ایکس
13. بوکی وا، جنبه‌‌های پزشکی و علمی درمان اوزونی: بهترین فناوری روز. Arch Med Res. 2006، ۳۷(۴): ۴۲۵- ۳۵. Doi: 10.1016/ j. arcmed. 2005.08.006.
14. لینچ ای، اسویفت ایج جر، پوسیدگی های مبتنی یر شواهد. ژورنال Esthet Restor Dent. 2008، ۲۰(۴): ۲۱۸- ۲۲. Doi: 10.1111/ جی. ۱۷۰۸- ۸۲۴۰. ۲۰۰۸. ۰۰۱۸۳ ایکس.
15. فونتز بی، همیبکر AMC، بریتو جس، کوستا اس‌‌‌‌‌اف، هیجیدن ایم، لوین آس و همکاران، تاثیر اوزون گازی با دوز پایین بر روی باکتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیماریزا. BMC Infect Dis. 2012، ۱۲: ۳۵۸. Doi: 10. 1186/ 1471- 2334- 12- 358.

• تاثیر ضد‌‌‌‌میکروبی اوزون و سدیم فلوراید- کلرهگزیدین بر پوسیدگی‌‌‌های زودهنگام کودکی
• موره جی، گریفث سی، پیترز آ، ویژگی‌‌‌‌‌‌های ضد‌‌‌‌‌‌‌باکتری اوزون و به‌‌‌کارگیری بالقوه آن به عنوان ماده ضدعفونی نهایی. ژورنال Food Prot . 2000، ۶۳(۸): ۱۱۰۰- ۶.
• پولی درو اُ ، پلز کا، هان پ، تاثیر ضد‌‌‌‌‌‌‌‌باکتریایی دستگاه اوزون و مقایسه آن با دو سیستم باندینگ عاجی. Eur J Oral Sci. 2006، ۱۱۴(۴): ۳۴۹ – ۵۳. Doi: 10.1111/ J.. 1600- 0722. 2006. 00363. ایکس.
• ۱۸. پولی درو اُ ، هالیلی آ، ویتمر آ، پلز کا، هان پ، تاثیر ضد‌‌باکتریایی گاز اوزون بعد از دو ماه از ارزیابی آزمایشگاهی . Clin Oral Investig. 2012، ۱۶(۲): ۵۴۵- ۵۰. Doi: 10. 1007/ اس ۰۰۷۸۴- ۰۱۱- ۰۵۲۴- ۰.
• تانومساب بی، آنوپونپسیتی و، چانپتچ اس، واتچاراچایپنق تی، پونکوم آر، سریسکونت سی، تاثیرات درمان اوزونی بر رشد سلولی و تغییرات فوق ساختاری در باکتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ژورنال Gen Appl Microbiol. 2002، ۴۸(۴): ۱۹۳_ ۹. Doi: 10. 2323/ jgam. 48. 193.
• ناقایوشی ام، کیتامورا سی، فوکویزمی تی، نیشیهارا تی، تراشیتا ام، تاثیر ضد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میکروبی آب اوزون شده بر باکتری‌‌هایی که لوله‌‌های عاج دندانی را مختل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.  ژورنال Endod 2004، ۳۰(۱۱): ۷۷۸- ۸۱. Doi: 10. 1097/ 00004770- 200411000- 00007.
• بایاسان آ، لینچ ای. تاثیر اوزون بر میکروبیوم دهانی و شدت بالینی پوسیدگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اولیه ریشه. Am J Dent. 2004، ۱۷(۱): ۵۶- ۶۰.
• ۲۲. هوت کسی، جاکوب فم، ساگل بی، کاپلو سی، پاسچوس ای، هولوک آر و همکاران. تاثیر اوزون بر روی سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دهانی در مقایسه با ضد‌‌‌‌‌‌‌میکروب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تثبیت شده. Eur J Oral Sci. 2006، ۱۱۴(۵): ۴۳۵- ۴۰. Doi: 10. 1111/ جی. ۱۶۰۰- ۰۷۲۲. ۲۰۰۶. ۰۰۳۹۰. ایکس.
• ۲۳. بوکی وا. مسمومیت اوزون تروپوسفری در برابر فایده اوزون درمانی. Arch Med Res. 2007، ۳۸(۲): ۲۶۵- ۷. Doi: 10.1016/ j. arcmed. 2006. 09. 0.11.
• ۲۴. پاتانتیک بی، پاتاناییک اس، نایتام دی، جتوا دی، منقلکار اس، دانی ای، اوزون درمانی در دندانپزشکی: مرور ادبی. J Interdiscip Dent. 2011، ۱(۲): ۸۷-۹۲.
• ۲۵. د زینا اف، دل فبرو ام، کوربلا اس، تسچیری اس، ویناستین ار. ارزیابی کلرهگزیدین ۰.۰۵ درصد با مکمل فلوراید ۰.۰۵ درصد در مهار تشکیل جرم دندان: آزمایش دو سر کور، تلفیق، مطالعه رشد مجدد جرم دندان. Int Dent Hyg. 2012. Doi:
• هانگ گل، رولوف- شیانگ بی، میلس بی، شالچی اس، اسپیکرمن سی، کورپاک آم و دیگران، تاثیرگذاری خمیر MI Paste plus و وارنیش فلوراید PrviDent برای درمان ضایعات لکه سفید: آزمایش کنترل گر تصادفی. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2013، ۱۴۳(۱). ۲۰۱۳، ۱۴۳(۱): ۳۱-۴۱.  Doi: 10. 1016/ J. ajodo.. 2012.09.007
• ۲۷. وونو و، پراباکار آر، باساپا ان. ارزیابی مقایسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ویژگی ضد‌‌‌‌‌‌‌باکتریایی و ماهیت کلرهگزیدین حاوی خمیردندان سدیم لوریل سولفات دار و پلی سوربات به عنوان رو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گر  : در مطالعه آزمایشگاهی. Indian J Dent Res. 24(4): 521-2. Doi: 10.4103/0970-9290. 118367.
• ۲۸. امیلسون سی‌‌‌‌‌‌‌گ، گیسلسون اچ، بیرخد دی. تاثیر بالقوه کلرهگزیدین در برابر استرپتوکوک موتانس و پوسیدگی‌‌‌‌‌‌‌های دندانی. Eur J Oral Sci. 1999، ۱۰۷(۳): ۱۷۰- ۵. Doi: 10.1046/ جی. ۰۹۰۹- ۸۸۳۶. ۱۹۹۹. Eos 1070303. ایکس
• لوبو پلد، کاروالو سبم، فونسکا اس‌‌‌‌‌‌گ، کاسترو ار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اس، مونتریو ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جی ، فونتلس ام‌‌‌‌‌‌سی و دیگران.  تاثیر سدیم فلوراید و کلرهگزیدین  در مهار باکتری استرپتوکوک موتانس در کودکان با پوسیدگی‌‌‌‌های دندانی: آزمایش بالینی دو سو کور تصادفی. Oral Microbiol Immunol. 2008، ۲۳(۶): ۴۸۶- ۹۱.Doi: 10.1111/ جی. ۱۳۹۹- ۳۰۲ایکس. ۲۰۰۸. ۰۰۴۵۸. ایکس.
• مادلنا ام، ویتالیوس گ، مارتون اس، نگی گ. تاثیر وارنیش کلرهگزیدین بر سطوح باکتریایی در جرم دندان و آب دهان طی درمان ارتودنسی. J Clin Dent.. 2000، ۱۱(۲): ۴۲- ۶.
• وانگ سی‌‌‌‌‌‌اس، آرنولد آرآر، تراپ ام، تیکسیرا فب، تاثیر بالینی ژل کلرهگزیدین ۲ درصد در کاهش باکتری‌‌‌‌‌‌‌های داخل کانال. J Endod. 2007، ۳۳(۱۱): ۱۲۸۳- ۹. Doi: 10. 1016/ j. joen. 2007.07.010.
• شیمینز ام، کاردوسو ام، استورگا اف، آرنولد آر، پیمنتا لا، ویریا آرس
• رایسان  ای، لینچ ای، الوود آر، داویسی آر، پیترسون ال، بورسبوم پ، وارونگی پوسیدگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اولیه ریشه با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید ۵۰۰۰ و ۱.۱۰۰ پی پی ام. Caries Res. 2001، ۳۵(۱): ۴۱-۶.
• لی یه، بوودن گ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه. تاثیر پ‌‌‌‌. هاش محیطی و فلوراید از طبقه زیر بر رشد زیست‌‌‌‌لایه‌‌‌های مربوط به باکتری‌‌‌‌‌‌های دهانی انتخاب شده. J Dent Res. 1994، ۷۳(۱۰): ۱۶۱۵- ۲۶.
• مارینو وی‌‌‌‌‌‌‌سی‌‌‌‌‌‌‌سی. تاثیرگذاری مبتنی بر شواهد فلوراید‌‌های معمولی. Adv Dent Res. 2008، ۲۰(۱): ۳- ۷. Doi: 10. 1177/ 154407370802000102.
• تنتو لما، کری جا. فلوراید: نقش آن در دندانپزشکی. Braz Oral Res. 2010، ۲۴: ۹- ۱۷. Doi: 10.1590/ اس ۱۸۰۶- ۸۳۲۴۲۰۱۰۰۰۰۵۰۰۰۰۳.
• بازالف مار، پسان جپ، هونوریو اچ‌‌‌‌‌ام، تن کیت جی‌‌‌‌ام. ساز و کارهای فعالیت فلوراید برای مهار پوسیدگی.Monogr Oral Sci. 2011، ۲۲: ۹۷- ۱۱۴. Doi: 10.1159/ 000325151.
• پینار اردم آ، سپت ای، کولکی گ، تروسولا اس‌‌‌‌‌‌‌سی، گون ی، تاثیر دو وارنیش فلورایدی و یک وارنیش فلوراید/ کلرهگزیدین بر استرپتوکوک موتانس و تشکیل زیست‌لایه استرپتوکوک سوبریونس در آزمایشگاه. Int J Med Sci. 2012، ۹(۲): ۱۲۹- ۳۶. Doi: 10. 7150/ ijms. 3637.
• مکدرمید اس، مارش پد، کولی کو، الوود دی‌‌‌‌‌سی. تاثیرات مهار کننده افزاینده ترکیب فلوراید و کلزهگزیدین بر تولید اسید به واسطه استرپتوکوک موتانس و استرپتوکوک سانگوئینیس. تحقیقات پوسیدگی. ۱۹۸۵، ۱۹(۱): ۶۴- ۷۱. Doi: 10. 1159/ 000260830.
• اکنبک سب، لیندر لی، لونیز اچ. تاثیر چهار وارنیش دندانی بر کلنی شدن باکتری‌‌‌‌‌‌های پوسیدگی‌‌‌زا بر روی سطوح ریشه پدیدار. تحقیقات پوسیدگی. ۲۰۰۰، ۳۴(۱):
• هی ایکس، لوکس آر، کورماتیسو اچ‌ک، اندرسون ام‌اچ، شی دبلیو، دستیابی به تاثیرات پروبیوتیک از طریق تعدیل زیوه شناسی میکروبی دهان. Adv Dent Res.. 2009، ۲۱(۱): ۵۳-۶. Doi: 10.1177/ 0895937409335626.

---

[۱]مارکوس شیامینز(a)

مارینو کاردوس(a)

فرناندو آستروگا(b)

رولاند آرنولد( c)

لوییز اندره پیمنتا( d)

ریچاردو دی سوسا ویرا